ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗΣ ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΡΑΒΙΔΑ, ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ
«Να ξεκινήσουμε λέγοντας ότι η οποιαδήποτε μελέτη αναδεικνύει τις δυνατότητες της επιστήμης στην προκειμένη περίπτωση αρχιτεκτονική ή πολεοδομία κλπ. να σχεδιάζουν με ανθρώπινο τρόπο ούτως ώστε ο άνθρωπος να καλύπτει τις ανάγκες του, άρα εμείς μιλάμε εξ αρχής για επιστήμη στην υπηρεσία του λαού.
Είναι λοιπόν αντικειμενικό ότι η καπιταλιστική οικονομία δεν μπορεί να βάλει την επιστήμη στη υπηρεσία των λαϊκών αναγκών.
Έχει μεγάλη σημασία λοιπόν , ποιος σχεδιάζει και ποιος υλοποιεί προς όφελος ποιου. Η επιστήμη ως παραγωγική δύναμη έχει υποταχθεί στην πολιτική και την οικονομία της τάξης που έχει την εξουσία.
Αρχικά προσπαθώντας να αποκρυπτογραφήσουμε τη μελέτη, μπορούμε να πούμε σαφέστατα ότι αποτελεί ένα θεωρητικό κείμενο, στρατηγικό όπως το ονομάζετε, που στην ουσία πρόκειται για άλλη μια μελέτη που δεν εφαρμόζεται απευθείας στην πράξη και αντί να δίνει προτεραιότητα στον κάτοικο δίνει προτεραιότητα σε παρεμβάσεις που σχετίζονται έμμεσα ή άμεσα και με μελλοντικές επενδύσεις…
Μας έχετε φέρει παλαιότερα και το Ερευνητικό Πρόγραμμα του Πολυτεχνείου για την κινητικότητα και πρόσφατα το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, που πάλι για να εφαρμοστούν απαιτούνται και άλλες μελέτες…
Φοβόμαστε ότι τα πολλά «θεωρητικά» τελικά κρύβουν τα πραγματικά προβλήματα…. Επομένως το ερώτημα είναι τι τελικά προτείνει το Ερευνητικό που συζητάμε. Εντάξει οι αναλύσεις και τα διαγράμματα αλλά τα ερωτήματα είναι:
- Αναβαθμίζει το πράσινο στην περιοχή; αυξάνει τις επιφάνειες, δημιουργεί καινούργιες, και σε τί ποσοστό, δημιουργεί μεγαλύτερα πάρκα γειτονιάς ;
- Δημιουργεί ένα δίκτυο πρασίνου και ελεύθερων χώρων που να συνδέει την κατοικία με σχολεία , πλατείες, εμπορικά κέντρα κλπ χώρους συγκέντρωσης κόσμου;
- Απελευθερώνει τους χώρους κίνησης των πεζών από την όχληση των οχημάτων ;
- Δημιουργεί κυκλοφορία εναλλακτικών μέσων μετακίνησης όπως πεζή και ποδήλατα;
Εμείς βλέπουμε ότι τελικά αυτά δεν γίνονται.
Σύμφωνα με το ερευνητικό: «Εντός του αστικού ιστού του Δήμου, παρατηρούνται τρεις σημαντικοί πυρήνες χώρων πρασίνου που παρουσιάζουν ιδιαίτερη δυναμική […] Οι υπόλοιποι χώροι είναι μικρότερου μεγέθους, κλίμακας γειτονιάς […]. Στο Δήμο Ζωγράφου, οι χώροι αυτής της κλίμακας αποτελούν την πλειοψηφία των ελεύθερων χώρων που καταγράφηκαν. Συνεπώς παρά το μικρό τους μέγεθος, αποτελούν σημαντικό απόθεμα πρασίνου της περιοχής.»
- Παρά τη διαπίστωση ότι οι μικρότεροι χώροι είναι πολλοί και σημαντικοί σε επίπεδο γειτονιάς, δεν συμπεριλαμβάνονται στις τελικές προτεινόμενες παρεμβάσεις, καθώς δίνεται προτεραιότητα μόνο σε 3 άξονες και δικτυώνονται μόνον αυτοί (πλατεία Γαρδένιας με Βίλα Ζωγράφου, ο χώρος των «17 στρεμμάτων» και ο γραμμικός ελεύθερος και πράσινος χώρος επί της οδού Γ. Παπανδρέου.). Για τους μικρούς χώρους δίνονται πάλι μόνο γενικές κατευθύνσεις (σελ. 77-78).
Για μας είναι σημαντικό ότι για να δοθεί χώρος στον κάτοικο είναι εξίσου σημαντικοί οι μικρότεροι χώροι σε επίπεδο γειτονιάς δηλαδή μια μάνα με το καρότσι της να μπορεί να φτάσει ανεμπόδιστα σε μια παιδική χαρά ή ακόμα και στο σχολείο του παιδιού της. Εδώ μπαίνουν και ζητήματα κινητικότητας και αλλαγή νοοτροπίας που πολλάκις έχουμε συζητήσει στο δημοτικό συμβούλιο.
Παρ’ όλα αυτά, στις 180 σελίδες της μελέτης που μας παρουσιάζετε, οι προτάσεις εστιάζουν στις πλατείες που θα είναι οι σταθμοί του μετρό και στα «17 στρέμματα». Για εμάς γίνεται εύκολα αντιληπτός ο λόγος που προκρίνονται στη μελέτη διότι αποτελούν χώρους επένδυσης και κερδοφορίας, σε αντίθεση με την εξεύρεση και δημιουργία μικρότερων χώρων πρασίνου, με παιδικές χαρές στις γειτονιές, κλπ.
Σημειωτέων, οι κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου αντιστοιχούν μόλις στο 4% (1,3 m2/ κάτοικο) της έκτασης του Δήμου. Επίσης, ενδεικτικά αναφέρεται στη μελέτη ότι [σελ. 49] «Από τα απογραφικά δεδομένα του 2011 που παρέχει η ΕΛ.ΣΤΑΤ, προκύπτει ότι ο ενεργός πληθυσμός του Δήμου, ηλικίας 20-64 ετών, ανέρχεται σε 46.546 άτομα και ο αριθμός των παιδιών ηλικίας 0-9 ετών σε 4.805 άτομα. Αν πραγματοποιηθεί αναγωγή των λειτουργιών ανά ομάδα ενδιαφέροντος, αντιστοιχεί 0,88 τμ αθλητικού χώρου ανά κάτοικο 20-64 ετών και 400 παιδιά έως 9 ετών ανά παιδική χαράτου Δήμου με αντιστοιχία 1,3 τμ/παιδί. Ειδικά για τους αθλητικούς χώρους, το ποσοστό είναι ακόμη μικρότερο αν οι εγκαταστάσεις θεωρηθούν ως υπερτοπικοί πόλοι αθλητισμού.
Ενώ λοιπόν στη μελέτη εντοπίζεται η έλλειψη διαθέσιμων – κοινόχρηστων χώρων δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη σχετικά. Η πανδημία ανέδειξε ακόμα περισσότερο αυτήν την ανάγκη.
Όσον αφορά στις 3 πλατείες που θα είναι οι σταθμοί του Μετρό, σχολιάζετε την υφιστάμενη κατάσταση και τις προτάσεις της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ και προτείνετε κάτι άλλο (πάλι στρατηγικά…). Πόσες μελέτες θα γίνουν για αυτές τις πλατείες?? (Και στο ΣΒΑΚ υπάρχει πρόταση να γίνει μελέτη για αυτές, λαμβάνοντας υπόψη και κυκλοφοριακά ζητήματα πέριξ αυτών)….που τώρα δεν έχουν εξεταστεί
Τέλος, εντοπίζουμε και κάποια επιμέρους ζητήματα τα οποία αξίζει να αναφέρουμε όπως:
- το εγκεκριμένο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου δεν είναι του 2010
- Υδρολογικά χαρακτηριστικά ευρύτερης περιοχής – Υδρογραφικό δίκτυο: Κατ’ αρχήν δεν υπάρχει υδραυλικός στην ομάδα μελέτης, μόνο αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι.
[σελ. 62]Με κάποια εργαλεία αποτυπώνουν το υδρογραφικό δίκτυο για τον Δήμο και εντοπίζουν προβληματικά σημεία (ζώνες που χρήζουν επανεξέτασης). Παραθέτετε σε μία παράγραφο πιθανούς τρόπους που δύναται να αποκαταστήσουν τα προβλήματα όπου αυτά εντοπίστηκαν όπου πουθενά δεν αναφέρονται αντιπλημμυρικά έργα!!
- [σελ. 29-30] Σχολιάζετε παραδείγματα (καλές πρακτικές) από ευρωπαϊκές χώρες, προτείνοντας και φορολογική πολιτική χρήσης ΙΧ …..
Την ίδια στιγμή τρέχει το ΣΒΑΚ, που αφενός λαμβάνει υπόψη (πάλι σε στρατηγικό επίπεδο) προτάσεις για τους κοινόχρηστους χώρους και τους χώρους πρασίνου, και αφετέρου έχει διαφορετική λογική από το Ερευνητικό, με παρεμβάσεις σε σημαντικούς άξονες που το Ερευνητικό απορρίπτει για να μην επιβαρυνθούν οι γειτονιές (και σωστά ενδεχομένως….).
σελ. 32-35] Λαμβάνεται υπόψη και σχολιάζεται αναλυτικά το παλαιότερο Ερευνητικό του ΕΜΠ, 2018 (επιστημ. υπεύθυνοι: Βλαστός ΕΜΠ, αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων Κικάκης). «Τα προτεινόμενα σενάρια εγείρουν ορισμένες ενστάσεις:
- Είναι δυσανάλογα παρεμβατικά σε σχέση με τα υφιστάμενα κυκλοφοριακά προβλήματα στον Δήμο Ζωγράφου. Ο δήμος δεν αντιμετωπίζει ιδιαίτερα προβλήματα συμφόρησης, καθώς αποτελεί «τερματική» περιοχή, με περιορισμένες χρήσεις εκτός της κατοικίας, γεγονός που δεν αναμένεται να αλλάξει τα επόμενα χρόνια. Επιπλέον, η μετακίνηση με τη χρήση ΙΧ θα περιοριστεί με τη λειτουργία των 3 σταθμών μετρό εντός των ορίων του Δήμου Ζωγράφου, αλλά και εκείνου στην πύλη της Πανεπιστημιούπολης.
- Οι μονοδρομήσεις, σε συνδυασμό με τον περιορισμό των ΙΧ λόγω της λειτουργίας των σταθμών Μετρό, ενδέχεται να οδηγήσουν στην – παραβατική- αύξηση της ταχύτητας σε δρόμους όπως η Παπάγου και η Γρ. Αυξεντίου, γεγονός που αφενός θα τις καταστήσει επικίνδυνες για τους πεζούς και αφετέρου θα μειώσει τη διαπερατότητα και τη βαδισιμότητα εντός του Δήμου. Πρόσφατες εμπειρίες μονοδρομήσεων περιοχών της Αθήνας έδειξαν ότι αφενός υπάρχει σοβαρή και όχι επιθυμητή αύξηση ταχύτητας (>30km/h) σε ιδιαίτερα πυκνοδομημένες περιοχές με υψηλή κίνηση πεζών και αφετέρου υπήρξε αμφίπλευρη κατάληψη των απελευθερωμένων λωρίδων για στάθμευση.
- Η σταδιακή ανάδειξη των οδών Κολοκοτρώνη, Χατζή και Ταξίλου σε πρωτεύον οδικό δίκτυο ενδέχεται να δημιουργήσει μία σειρά από προβληματικές συνθήκες. Αφενός, η κλίση σε ορισμένα σημεία είναι απαγορευτική τόσο για ΜΜΜ, όσο και για αυξημένη κυκλοφορία αυτοκινήτων. Ταυτόχρονα, η διαδρομή αυτή περιλαμβάνει σημεία κυκλοφορίας πεζών, ανηλίκων, αλλά και ζώων (πύλες Πανεπιστημιούπολης, 6ο Λύκειο Γυμνάσιο, Κολυμβητήριο και κλειστό γήπεδο «Αντώνης Φώτσης»). Τέλος, θα υποβαθμίσει σημαντικά την ποιότητα ζωής των κατοίκων της περιοχής χωρίς να υπάρχει κάποια έντονη αναγκαιότητα.»
Όλα όσα σχολιάζετε ως ενστάσεις προτείνονται στον Ορίζοντα 10ετίας στο ΣΒΑΚ γιατί το ΣΒΑΚ έχει βασιστεί στο ερευνητικό του 2018….
[σελ. 42] Στο Υφιστάμενο οδικό και συγκοινωνιακό δίκτυο γράφετε : «Ως προς την συγκοινωνιακή κάλυψη, ο Δήμος Ζωγράφου εξυπηρετείται από ικανοποιητικό γραμμών λεωφορειακών γραμμών που διέρχονται από τις βασικές οδικές αρτηρίες του και τον συνδέουν με το κέντρο της Αθήνας, αλλά και με τους γειτονικούς δήμους.»
Με τους γειτονικούς δήμους η σύνδεση δεν είναι καλή, ακόμη και ανύπαρκτη, ενώ για τις ανάγκες του δήμου σε ώρες αιχμής οι συχνότητες δεν επαρκούν (π.χ. καθημερινές το 608 είναι γεμάτο από αφετηρία)…
Το πολιτικό ερώτημα, που είναι αντικειμενικά στο κέντρο κάθε συζήτησης, είναι χωροταξικός σχεδιασμός για ποιον; Ο χωροταξικός σχεδιασμός δεν είναι τεχνοκρατικό ζήτημα, είναι βαθύτατα πολιτικό ζήτημα και στα πλαίσια των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής εντάσσεται και υποτάσσεται, αντικειμενικά, στους νόμους της αγοράς, της κερδοφορίας των κεφαλαίων και των μονοπωλιακών ομίλων. Είναι άρρηκτα δεμένος με την τάση εμπορευματοποίησης της γης και των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων και ιδιωτικοποιήσεων, που προωθούνται τα τελευταία χρόνια στα πλαίσια της ΕΕ.
Η αξιοποίηση μελετών όπως αυτή για την περιοχή μας αλλά και συνολικότερα πρέπει να είναι ενταγμένη σε έναν συνολικό επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό της Αττικής στο πλαίσιο μιας άλλης εξουσίας και μιας οικονομίας που θα έχει στο επίκεντρο τις λαϊκές ανάγκες και όχι τα συμφέροντα των μονοπωλιακών ομίλων. Είναι ο μοναδικός δρόμος που μπορεί να δώσει οριστική φιλολαϊκή λύση στον χωροταξικό σχεδιασμό της Αττικής και στην αξιοποίηση επιμέρους μελετών και παρεμβάσεων.
Η συνδυασμένη ικανοποίηση του συνόλου των λαϊκών αναγκών περιλαμβάνει την ανάγκη διασφάλισης του δικαιώματος στην ασφαλή, ποιοτική και υψηλού επιπέδου λαϊκή κατοικία και μεταφορές, σε υποδομές κοινής ωφέλειας (σχολεία, νοσοκομεία), δομές πολιτικής προστασίας, μέτρα και έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης, αντισεισμικής προστασίας, χώρων πρασίνου και αναψυχής, περνάει μέσα απ’ την ανάγκη διασφάλισης ποιοτικού ελεύθερου χρόνου για τους εργαζόμενους, άρα είναι δεμένο με τις εργασιακές συνθήκες.
ΛΑΪΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ 